Jeszcze nie!

10 listopada, 2008 · Filed under Czas wolny, Ludność · Tagged koniec, powrót, pożegnanie

Wyobraziłem sobie taką sytuację. Jeszcze z walizką w ręku, z plecakiem na plecach, ale już w Polsce. Z Warszawy z pociągu odbiera mnie mój brat cioteczny, wsiadam do jego samochodu. I pyta mnie:

– I jak tam było w Rwandzie?

I odpowiadam głupie:

– Fajnie.

I serce we mnie załomotało na tą myśl. Jak pięścią w twarz. Z powrotem w Polsce.

Paweł mi dobrze napisał w mailu i teraz to zrozumiałem. Straszne będzie wrócić do Polski i znów stać się tym samym Konradem co przed wyjazdem. Tu w Rwandzie czuję i wiem, że robię coś wielkiego, co będę pamiętał do końca życia. W przeciętnej sytuacji po powrocie, będzie to jednak warte tyle co nic. Będę kolejną osobą, która wyjechała na wolontariat, która pojechała do Afryki i tyle. Może i ludzie zrobią zachwyconą minę jak wspomnę gdzie byłem, ale tylko na chwilę. Takie wtrącenie w rozmowę.  Gdzie byłeś? Po co? Wow, nie bałeś się? No i jak było?

I co można odpowiedzieć na takie pytanie w spontanicznej rozmowie? Nie będę przecież nagle opowiadał jeszcze raz dzień po dniu co się wydarzyło. Nie będzie czasu na historię ze szpitala, na aferę w obozie dla uchodźców. Nie wytłumaczę w trzech zdaniach, że Rwanda jest zupełnie inna niż jej stereotyp, nie mam na to talentu.

Będę mógł tylko powiedzieć: fajnie. Uwierzcie, że to strasznie bolesne nawet o tym teraz myśleć. Jakby się samemu przekreślało wszystko, z czego jest się dumnym. Każde wydarzenie we mnie samym zasługuję na szczególną uwagę. Każda sekunda pobytu powinna być wspominana w całej jaskrawości. Muszę kolejny raz zobaczyć to wszystko przed swoimi oczami, znów poczuć ten słodki zapach w powietrzu, usłyszeć szmer wesołych rozmów i zagadywania; w bucie znów musi uwierać mnie niewygodny, laterytowy, brązowo – czerwony, cieplutki, szorstki kamyk.

Może lepiej nie odpowiadać nic. Włóczykij powiadał, gdy wracał do Doliny Muminków, że wspomnienia z podróży należy zachować tylko dla siebie. Jak ja go teraz dobrze rozumiem. Nie obrazisz samego siebie uproszczeniami. Nie obrazisz słuchaczy domaganiem się zbyt wielkiej atencji dla swojej opowieści. Słuchacze mają prawo mieć gdzieś, co masz do powiedzenia, doskonale to rozumiem.

* * *

Wyobraziłem sobie sytuację z moim kuzynem – zupełnie wymyśloną, bo z Warszawy odbierze mnie moja siostra, która bloga czyta i pytać nie musi – i naprawdę serce mi załomotało. Poczułem się znów jakbym był w Polsce, ale… jeszcze nie!

Dajcie mi kilka dni więcej! Tydzień, dwa tygodnie. Tak aby uciszyć ten zegar odliczający już nie doby, a godziny i minuty. Chcę jeszcze coś zrobić, może jeszcze jakaś spontaniczna akcja. Niech to nawet będzie kolejne wkurzenie na rwandyjską ślamazarność, niechaj jeszcze raz rozkapryszę się z powodu brakujących kabli.

Niech to szlag: nawet na to nie ma już czasu.

Mogę tylko siedzieć czując zupełną bezradność. Cały czas myślę o zegarze i nic nie robię. Nic już nie zacznę, mogę tylko sprawy kończyć. Jutro kupimy rzutnik i resztę prezentów. Wyślę sms do Hariette, że jestem w Kigali i się pożegnamy. Jutro po południu podsumujemy z wszystkimi nauczycielami całą akcję szkoleniową. Dostaną certyfikaty ostatecznie kończące moją tutaj misję.

W środę pójdę do szkoły do Nelly i pożegnam się z nią ostatni raz. Potem zajdę do Eugena, zajdę do Miho, co rozdaje króliki. Oddam książkę do biblioteki w szkole.

W czwartek się spakuję i zaniosę wszystkie toboły do telecentrum, gdzie wśród wszystkich znajomych będę czekał wieczora. Pojedziemy z Paulem na lotnisko. I tyle.

* * *

Wielką huśtawkę miałem przed wyjazdem z Polski. Bo jechałem w zupełnie nieznane, do Rwandy, w której ktoś mnie zabije, okradnie, umrę z powodu gorączki krwotocznej. Potencjalnie.

I przez tą potencjalność pozostawała cały czas wielka furtka: bardziej prawdopodobne jest, że do Polski wrócę. W Rwandzie będzie paskudnie, to paskudnie, ale wrócę i wszystko będzie tak jak było. Życie będzie toczyć się dalej, a Rwandę zapamiętam najwyżej jako trzymiesięczny, nieprzyjemny epizod.

Teraz jest jednak jeszcze gorzej. O wiele, wiele bardziej niedobrze. Fatalnie. Bo teraz wiem, gdzie jadę i nie podoba mi się to. Znam Polskę, wiem jakie tam są mniejsze i większe piekiełka. I co jeszcze gorsze, będzie to powrót nieodwracalny. Bez furtki.

Do Rwandy niemal na pewno już nigdy nie wrócę, nie ma co się oszukiwać. Kurewsko niedobrze, bo Rwanda jest przecudowna. Czuję, że to strasznie niesprawiedliwe, że wszyscy ludzie na świecie nie mogą żyć w tak wspaniałym miejscu, z tak wspaniałymi, sympatycznymi ludźmi.

Jeszcze gorsze jest to, że nigdy ich wszystkich już znowu nie zobaczę. Paul za dwa tygodnie będzie mężem Pacifique, jednak dla mnie na zawszę zostaną parą narzeczonych. Innocent i Agathe już zawsze w moim myślach zostaną rodzeństwem zawsze trzymającym się, mieszkającym razem. Cała reszta – Robert, Maombi, Console, Chantall, Nelly – będą samotnymi wesołymi ludźmi. Nawet gdy ja będę już zniedołężniałym, starym, siwym, ledwo chodzącym dziadkiem, oni wciąż będą młodzi, dwudziesto-kilkuletni. Czy oni wiedzą, że już nigdy nie będą mieli dzieci?

Powiedzmy sobie to szczerze: w czwartek dla mnie oni wszyscy tak naprawdę umrą. Oto prawdziwy problem powracania.